باربری توسط واگن و قفس
1397/09/07 0

باربری توسط واگن و قفس

تعاریف اولیه

باربری توسط واگن بدین قسم است که واگن های حامل ماده ی معدنی یکی پس از دیگری (در بعضی موارد دوتادوتا) بر روی قفس رانده می شوند و پس از بالا کشیدن واگن ها از قفس، در روی زمین خالی می گردد. باربری با اسکیپ بدین طریق است که ماده ی معدنی یا سنگ در پذیرگاه پایین به داخل ظرف (اسکیپ) ریخته شده پس از بالا کشیدن، مواد حمل شده در روی زمین مستقیما از ظرف خالی می شوند.

از مزایای اسکیپ این است که برای تولید ظرفیت بیشتر می توان طول آن را بزرگتر کرد و مقطع چاه که اندازه ی آن معین است و به سادگی تغییر پذیر نیست (بخش حفر چاه) می تواند ثابت بماند، به عبارت دیگر در اسکیپ با مقاطع کوچکتر ظرفیت بیشتر در اختیار باربری قرار می گیرد.

در باربری با واگن، با زیاد کردن طبقات قفس میتوان ظرفیت باربری یک کشش را افزود ولی مدت زمان لازم برای جابه جاکردن قفس از راندمان روزانه ی باربری می کاهد. در باربری با واگن مقدار بیشتری بار مرده حمل می شود زیرا وزن واگن های حمل و نقل شونده نسبتا زیاد است، در حالی که در باربری با اسکیپ وزن بار مرده کمتر است وزن کم اسکیپ امکان می‌دهد که کابل ها و تجهیزات مربوط به ان را کوچکتر و در نتیجه باربری با صرفه تر خواهد باشد. مدت زمانی که اسکیپ پر و خالی می شود، کمتر از زمان تعویض واگن های پر با واگن های خالی درباربری با واگن است.

این از نظر بالا بردن راندمان باربری حایز اهمیت است.چون در باربری با اسکیپ واگن ها در پذیرگاه خالی می شوند، بدین دلیل می توان اندازه و ابعاد پذیرگاه را بدون در نظر گرفتن مقطع چاه انتخاب کرد. تعداد واگن های معدن اسکیپ دار، کمتر از معادن مشابه قفس است زیرا واگن ها بدون رفتن به خارج از چاه یا داخل چاه در اختیار باربری افقی قرار می گیرند.

در معادنی که باربری بعد از چاه (از چاه تا تا کارخانه ی تهیه ی مواد) توسط نوار انجام می گیرد اسکیپ مناسب تر است زیرا پس از خالی شدن اسکیپ، بار بلافاصله به داخل بونکر مخصوص ریخته می شود. از معایب اسکیپ تولید گرد غبار بیشتر ماده ی معدنی هنگام بارگیری و باراندازی است. از مزایای باربری قفس این است که باربری انواع مختلف مواد امکان پذیر است.

از مزایای دیگر باربری با قفس حمل نقل ساده ی کارگران است. که داخل قفس و در محل واگن انجام می گیرد. امکان حمل و نقل چوب، ماشین ها و ابزار کار توسط قفس از مزایای دیگر آن است.

در باربری با اسکیپ این کارها با اشکال روبرو است. در باربری با قفس ممکن است در طرف دیگر (قفس دیگر) سنگ برای پر کردن محل استخراج به داخل حمل می شود که خود سبب تقلیل انرژی در ماشین چاه می شود. در باربری با قفس از خالی و پر شدن مجدد ظرف حمل کننده از ماده ی معدنی جلوگیری می شود، این امر به این دلیل مهم است که بعضی مواد معدنی مثل ذغال در اثر پر و خالی شدن مکرر خرد شده،از ارزش آن کاسته می شود.

قفس های باربری از چاه طوری ساخته می شوند که برای یک، دو، چهار تا دوازده واگن جا داشته باشد. قفس ها با ظرفیت ۸ واگن در معادن زغال اروپا متداول است. که هر طبقه از قفس دو واگن پشت سر هم در آن جاگیر می شوند. طرز بردن واگن داخل قفس بدین شکل است که واگن پر یا خالی که وارد قفس می شود واگن های قبلی را از قفس به خارج رانده و واگن بیرونی جای آن را می گیرد.

هر گاه در یک چاه واگن به کمک دست روی قفس برده شود، می توان فقط یک واگن را بارگیری کرد در صورتی که وسیله واگن روی قفس ران موجود باشد تعداد واگن ها را می توان زیادتر کرد حداکثر بار مفیدی که تا به حال توسط قفس در یک نوبت باربری در یک کشش عمل شده است ۱۴ تن بوده و این رقم از باربری با اسکیپ کمتر است.

ساختمان قفس ها به قسمی است که اسکلت آن از فولاد و با قطعات مورب ساخته می شود.کف قفس از ورقه فولاد محکم و کنار آن از فولاد سوراخ دار ساخته می شود.دو طرف جلو و عقب قفس باز است چون قفس ها تحت تنش های کشش یا فشار و بعضی اوقات (موقع فشار واگن روی کف قفس) تحت فشارهای خمش یا کمانش قرار می گیرد، قفس از بهترین انواع فولاد ساخته می شود. فولاد که معمولا برای ساختمان این گونه قفس ها به کار می رود از نوع σ=۵۰kg/〖mm〗^۲ است.

انواع قفس آلمینیومی به طور آزمایشی ساخته شده که به علت هزینه ی زیاد مصالح ان چندان رونق نیافته است.

طرز نگاه داشتن واگن در داخل قفس

واگن پس از آنکه به داخل قفس رانده شود، بایستی به نحوی در داخل آن محکم گردد زیرا در غیر این صورت واگن به حرکت در آمده از طرف دیگر قفس خارج می شود. ممکن است موقع حرکت واگن به طرف دیواره ی چاه حرکت کند و اسیب برساند. اگر واگن ها توسط دست روی قفس برده شوند که تعداد آنها معمولا کم است و وزن آن نیز چندان زیاد نیست، کارگر مامور این کار با افقی کردن یک زایده ی عمودی که به دیواره ی قفس نصب شده است راه واگن را در مسیر طولی آن مسدود می کند.

در مقادیر بزرگتر در اغلب موارد برای نگهداری واگی ها از ترمز ثابت استفاده می شود. ساختمان ترمز ثابت بدین قرار است که روی ریل داخل قفس در محل مناسب، دو گودی متناسب برای جای گیری چرخ های واگن تعبیه شده است که واگن ها پس ازارنده شدن داخل قفس با چرخ های جلو داخل گودی قرار گرفته است.

در راندمان های بزرگتر باربری در چاه از ترمز فنری استفاده می شود طرز کار ترمز بدین قرار است که در یک طرف کف قفس میله ی فنر دار روی ریل ها تکیه کرده است پس از راندن واگن روی قفس توسط چرخ میله به طرف جلو کشیده می شود تا این که به مانع برخورد کند و ترمز گرفته شود. عیب بزرگ این گونه ترمز ها این است که بارگیری از یک طرف دیگر انجام می شود و این امر محدودیت در طراحی معدن است. در باربری از چاه نمی توان از همان جهت که واگن روی قفس رانده می شود آن را خارج کرد.

تعویض واگن ها در باربری با قفس

هر چه مدت راندن واگن روی قفس طولانی تر باشد، از راندمان کل باربری در ساعت یا نوبت کار کاسته می شود. در باربری از اعماق کم این توقف ها (مدت زمان راندن واگن روی قفس و خارج کردن آن) بیشتر موثر است. در معادن عمیق این عمل کمتر در راندرمان باربری اثر می گذارد ولی با این وجود سرعت عمل در تعویض واگن ها در کلیه چاه ها با ازدیاد راندمان باربری در چاه رابطه ی مستقیم دارد.

اگر باربری دز یک قفس و در یک طرف کابل انجام شود طرز کار آن ساده است و تنها کافی است قفس به عمق مورد نیاز آورده شود و در آنجا واگن روی قفس رانده شود. این حالت برای بسیاری از معادن کوچک و چاه استخراجی با عمق کم پیش می آید.

هرگاه باربری با دو کابل یعنی باربری با دو قفس انجام گیرد، یکی از قفس ها بالا و دیگری پایین قرارمی گیرد. در این حالت می توان در آن واحد با هر دو قفس کار کرد یعنی در یکی که در پایین است واگن پر را روی قفس برد و در دیگری واگن های خالی را در جای واگن های پر قرار داد.

باربری با اسکیپ

باربری توسط اسکیپ بدین طریق است که یک ظرف فولادی که به کابل باربری وصل است از ماده ی معدنی پر و پس از حمل به بالای چاه برای خالی شدن کج شده و یا با، باز شدن کف، خالی می شود.

ساده تر ین اسکیپ از یک ظرف مکعب شکل چرخدار که روی ریل حرکت می کند، ساخته می شود. باربری با این ظرف بر روی سطح شیبدار انجام می گیرد و از آنجا توسط کج شدن خالی می گردد این نوع اسکیپ برای معادن کوچک مورد استفاده قرار می گیرد که سرعت باربری در این روش کم می باشد.

نوع متداول و مرسوم اسکیپ که برای باربری عمودی است، بدین طریق است که باراندازی توسط خالی شدن از کف انجام می گیرد. وزن ظرف اسکیپ نسبت به حجم آن مناسب تر از قفس می باشد (نسبت بار مفید به بار مرده مناسب تر است) ابعاد اسکیپ طوری انتخاب می شود که مطابق فرم و مقطع چاه باشد و ارتفاع کافی جهت خالی کردن آن وجود داشته باشد. ظرفیت اسکیپ ها بین ۳ تا ۲۰ تن و بیشتر است.

به کاربردن اسکیپ برای مواردی که مواد معدنی به داخل نوار ریخته می شود مناسب است.

تجهیزات اسکیپ

  1. واگن برگردان
  2. زنجیر جلوبر واگن ها
  3. بونکر مخصوص بارگیری چاه
  4. قپان مخصوص یا کیل
  5. ظرف اسکیپ در بالا و پایین
  6. محل باراندازی با تجهیزات مخصوص گرد زغال
  7. نوار باربری
  8. موتور باربری (چرخ چاه)
  9. قرقره های اضافی مربوط به ماشین باربری
  10. محل کنترل و هدایت باراندازی
  11. ساختمان و تاسیسات اسکیپ
  12. کانال هوا
  13. پوشش جدار چاه
  14. مهار اسکیپ در چاه

باربری از چاه

  • توان و راندمان باربری از چاه

نسبت بار مرده به بار مفید در باربری با قفس ۳/۱ تا ۷/۱ و در باربری با اسکیپ۱/۱ تا ۴/۱ به یک است که ارقام کوچک تر نسبت بهتری در باربری است.

محاسبه ی توان باربری چاه با توجه به تعداد رفت و آمد قفس باربری در ساعت و میزان بار مفید هر کشش صورت می گیرد. تعداد رفت و آمد قفس (یا اسکیپ) به عمق چاه و متوسط سرعت باربری و همچنین زمان لازم برای بارگیری و باراندازی بستگی دارد. میزان بار مفید هر کشش به ظرفیت واگن (یا اسکیپ) مورد باربری و تعداد طبقات قفس و دوطرفه بودن باربری بستگی دارد.

  • تاثیر توقف ها

مدت توقف برای بارگیری به قفس در مقبل بارگیری به اسکیپ متفاوت است. بدین معنی که در بارگیری و همچنین باراندازی با قفس این مدت نسبتا زیاد است.و حدود ۴ ثانیه برای هر تن بار مفید می باشد.

برای بارگیری یک اسکیپ با ظرفیت ۱۰ تن حدود ۲۰ ثانیه وقت لازم است در باربری با قفس راندن واگن روی قفس حدود ۱۲ ثانیه و جابه جا کردن طبقات قفس حدود ۱۰ ثانیه وقت لازم دارد. اگر تعداد طبقات زیادتر از دو باشد به همان اندازه مدت لازم برای جابه جاکردن قفس بیشتر می شود. با اضافه شدن مدت توقف از راندمان کل باربری کاسته می شود.

  • تجهیزات پذیرگاه در بار بری با اسکیپ

هنگام باربری با اسکیپ واگن ها وارد قفس نمی گردد و کلیه ی وسایل و تجهیزات مربوط به انتقال واگن به اسکیپ وجود ندارد. فضای لازم نیز به همان اندازه کوچک تر است. البته فضای کافی برای واگن برگردان و بونکر اسکیپ وجود دارد که مجموعا از فضای لازم در باربری با قفس کوچکتر می شود. عرض پذیرگاه ها به علت صرفه جویی در خط های راه اهن برای واگن های پر و خالی کوچک تر از پذیرگاه واگن و قفس است.

پس از اینکه ظرف اسکیپ در مقابل محل خروج ماده ی معدنی از بونکر قرار گرفت مقدار معینی که مطابق ظرفیت اسکیپ و قبلا در بونکر اندازه گیری شده است، به داخل اسکیپ ریخته بعد از باربری در روی زمین کف اسکیپ به طور خودکار باز شده و مواد بر روی نوار یا بونکر می ریزد. در اسکیپ های مدرن و جدید کلیه ی عملیات باربری خودکار بوده روی یک صفحه تابلو با چراغ های مختلف روشن گشته و کارگر ناظر عملیات باربری است. اتوماتیک کردن عملیات باربری از مسایل مهم و اقتصادی معادن بزرگ است که در معادن بزرگ ومدرن معمول است.

اسکیپ های کوچک (با ظرفیت کم تا ۲ تن) در زیر زمین توسط جرثقیل کشیده می شود. باراندازی این اسکیپ ها به کمک باز شدن یا باز کردن کف یا پشت ظزف است. اسکیپ ها از نوع باربری عمودی، از بالا بار را می گیرد و از کف باراندازی می کند. نوعی اسکیپ ساخته می شود که توسط آن نفربری نیز در طبقات بالای آن انجام می گیرد در بارربری عمودی از کورچاه (از یک طبقه به طبقه ی دیگر) به علت بار کمتر می توان تجهیزات را ساده تر انتخاب کرد. در این حالت نوار می تواند بار را مستقیما به کیل داخل چاه ریخته و در طبقه ی بالاتر اسکیپ مواد را به داخل واگن بریزد.

نفربری با قفس

به وسیله ی قفس به خوبی می توان کارگران را به داخل چاه برد و یا از ان خارج کرد در این حالت قفس خالی می شود یعنی واگن ها را از داخل قفس خارج کرده یعنی به قسمتی که کلیه ی حجم قفس در اختیار رفت و آمد کارگران قرار گیرد. برای جلوگیری از اتلاف وقت باربری و برای اجرای مدیریت صحیح در چاه ها ساعت حمل و نقل کارگران در چاه را طوری تنظیم می کنند که لوکوموتیوهای نفربر کنار چاه آماده باشد تا کارگران را با قطار نفربر به مقصد برسانند.

در اروپا حداکثر تعداد افرادی که با یک قفس (در طبقات مختلف) حمل و نقل می گردد به ۷۰ نفر محدود شده است در یک قفس به ارتفاع ۷۵/۱ متر سطح لازم برای هر نفر ۱۸۰۰ سانتی متر مربع است در صورت کمتر بودن ارتفاع قفس مقدار بیشتری سطح جهت هر کارگر لازم است.

طول قفس های جدید که اخیرا ساخته می شود ۲ متر است. طرفین باز قفس هنگام حمل و نقل کارگران توسط یک تور سیمی بسته می شود. سوار و پیاده شدن کارگران ممکن است به طور همزمان در کلیه ی طبقات قفس انجام گیرد. این عمل به کمک یک پلکان مخصوص میسر می گردد. امروزه برای صرفه جویی در زمان سوار و پیاده شدن کارگران به قفس ها از پله برقی در کلیه ی طبقات و در آن واحد استفاده می شود.